PROJECT  
Aquarama 89 – september 2020

Kaseco plant twee nieuwe woningen

Kaseco gaat twee nieuwe kaswoningen bouwen, één in Vlaams-Brabant en de andere in Waals-Brabant. De zuivering van regen- en afvalwater gebeurt op een zeer natuurlijke manier. We hadden een gesprek met Koen Vandewalle van Kaseco en Wim Herremans van Ecoz.

In het West-Vlaamse Rekkem heeft architect Koen Vandewalle vorig jaar al een demo-woning rond zijn huis gebouwd. Daarmee was de eerste kaswoning in ons land een feit. Nu plant hij twee nieuwe projecten. Regenwater met natuurlijke waterzuivering vormt de basis van de kaswoning. Voor het grijs en zwart water wordt regenwater gebruikt. Volgens Koen Vandewalle is het belangrijk om regenwater goed te zuiveren voordat het de woning binnengaat. “De kwaliteit van regenwater kan sterk variëren”, zegt Koen Vandewalle. “Soms zit er zand in, bijvoorbeeld afkomstig uit de Sahara.” Het regenwater wordt eerst gezuiverd door een filter die Kaseco zelf bouwde. De filter is een combinatie van een lavafilter en een rietveld dat werd ingegraven. “Deze combinatie is uniek,” zegt Vandewalle. “De bacteriologische vervuiling wordt door het sterke wortelgestel van de rietplanten gezuiverd. De rietplanten voorkomen ook dat de filter dichtslibt. De filter geeft daarnaast mineralen af aan het water, waardoor het water verrijkt wordt. De filter is 15 meter lang, 1 meter breed en 1 meter diep. Stel dat er een gigantische stortbui zou zijn, dan kan deze filter enkele duizenden liters aan water tijdelijk bufferen.”

Regenwaterputten

Het regenwater stroomt vervolgens de 3 regenwaterputten binnen, van elk 20.000 liter. “Ze zijn verbonden met een hevel”, zegt Koen Vandewalle. “Dat betekent dat de put van onderaan overloopt naar de volgende put. Dat creëert weinig beweging in het water en voert meer zuurstof aan. In de derde put zit een waterdoorlatend membraan, die de zwevende stoffen eruit filtert. Als het water eenmaal de woning binnenkomt, wordt het gefilterd door 4 filters van 25 tot 50 micron. Het gaat onder meer om een actieve koolfilter en een ontsmettingsfilter.” Het water kan vervolgens worden gebruikt voor de sanitaire voorzieningen, zoals toiletten, douche, keuken en lavabo’s.

Voor het afvalwatersysteem werd een beroep gedaan op de firma Ecoz. Het verbruikte grijs en zwart water komt allemaal samen in een voorbezinker, waar al het grof materiaal in blijft liggen. De put moet om de vier à vijf jaar worden geruimd. In de tweede put, de pompput, zit een vuilwaterpomp die voorzien is van een vlotter. Wanneer het afvalwater een bepaald niveau bereikt, wordt het naar het percolatieveld gepompt. “Het is een waterzuivering waarin riet geen vereiste is. Er kunnen verschillende soorten vaste planten worden gebruikt waaronder vlinder- en bijenplanten”, zegt Wim Herremans van Ecoz. “Op dat veld staan onder andere kattenkruid, kattenstaart, watermunt, adderwortel, schildblad...” Via een verdeelsysteem tussen de wortels wordt het water over het veld verspreid, waarin de zuivering gebeurt. “Door de gaatjes in het verdeelsysteem, sijpelt het afvalwater langzaam tussen de plantenwortels en door het substraat naar beneden,” zegt Herremans. “Onder de plantenzone zuivert een uitbundig microbieel leven geheel autonoom het afvalwater. De planten houden het systeem open en zorgen voor extra zuurstof. De bacteriën zuiveren het afvalwater.” Het Ecoz-systeem vraagt nauwelijks onderhoud. De elektriciteitskost is minimaal. De pomp werkt slechts enkele keren per dag gedurende amper een minuut. Dit betekent voor een gezin van 5 personen een gemiddeld elektriciteitsverbruik van 15 kWh per jaar. De gemiddelde elektriciteitskost komt neer op ongeveer 1 euro per inwoner per jaar. Het Ecoz-systeem veroorzaakt totaal geen reuk- of lawaaihinder.

Glashelder en kleurloos

Het gezuiverde water vloeit, via een drainage op de bodem van het systeem, naar een staalnameput. Deze controleput is zo ontworpen dat er altijd water in het systeem blijft staan. Dit heeft een positieve invloed op de zuivering en zorgt ervoor dat de planten kunnen overleven als het systeem een langere periode niet wordt belast. In de put kan te allen tijde het gezuiverde water worden gecontroleerd, vanwaar het water gravitair geloosd wordt in oppervlaktewater, zoals een beek of poel. Dat water is glashelder en reukloos. De zuiveringsefficiëntie van het Ecoz-systeem is bijzonder hoog, ook tijdens de wintermaanden. Het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) daalt met 99,5% en zwevende stoffen worden voor 99,7% verwijderd. Het effluent voldoet ruimschoots aan de Vlarem II-norm waardoor het zuiver kan worden teruggegeven aan de natuur.

Om dat effluentwater te lozen ondervindt Kaseco soms wel wat tegenwerking vanuit de overheden. “In ons project in Waals-Brabant is de woning nog niet aangesloten op de riolering”, zegt Koen Vandewalle. “De woning is de laatste van de straat en de riolering ligt op een afstand van 150 meter. Er is wel een rioleringsaansluiting gepland. Als we de wetgeving volgen, mogen we ons gezuiverd afvalwater niet in de grond laten stromen. Die wetgeving is zeer vreemd.” Veerle Depuydt van het Vlaams Kenniscentrum Water (Vlakwa) bevestigt dat het afvalwater niet rechtstreeks in de grond geïnfiltreerd mag worden. “Het effluent moet wanneer er geen riolering aanwezig is afgevoerd worden naar oppervlaktewater, zoals een gracht of waterloop. Indien dit niet mogelijk is, dient dit via een kunstmatige hemelwaterafvoer te worden gerealiseerd. Door de aanhoudende droogte wordt er meer en meer nagedacht om ook dergelijk type water lokaal in te zetten. In de nabije toekomst wordt bekeken hoe dit eventueel mogelijk gemaakt kan worden. Er zijn wat mooie proefprojecten lopende, zoals dit project van Kaseco en Ecoz, waar we van kunnen leren. Vanuit de leerlessen van dergelijke projecten kan vervolgens een passend wetgevend kader voor hergebruik uitgewerkt worden. Er wordt nu gekeken waar er nog bijsturing nodig is om hergebruikprojecten, zoals er op vandaag heel wat lopende zijn in Vlaanderen op te schalen, zodat het niet bij eenmalige initiatieven blijft. Voor de burger kan het vermoedelijk soms wat verwarrend zijn om nog te weten wat wel of nog niet mag, maar ik zie het wel positief naar de toekomst toe. Kaseco en Ecoz zijn innoverende projecten die goed omkaderd worden door overheden en kennisinstellingen. We moeten hier slim mee omgaan voor de toekomst. We helpen vanuit Vlakwa graag dergelijke projecten opzetten of ondersteunen waar mogelijk. We zien dat de burgers meer en meer voor dergelijke projecten en initiatieven openstaan.”

“De kwaliteit van regenwater kan sterk variëren. Soms zit er zand in, bijvoorbeeld afkomstig uit de Sahara.”

“Onder de plantenzone zuivert een uitbundig microbieel leven geheel autonoom het afvalwater.

“Kaseco en Ecoz zijn innoverende projecten die goed omkaderd worden door overheden en kennisinstellingen.”

Tweet