FEDERATIES
Aquarama 107 – maart 2025
In het kader van onderlinge communicatie met industriële partners organiseerde CEBEDEAU een webinar om antwoord te geven op het groeiend aantal vragen over PFAS (per- en polyfluoralkylverbindingen) en het beheer ervan in industrieel afvalwater. Om meer te vernemen over dit onderwerp, kunt u de volledige webinar opnieuw bekijken:
https://cebedeau.be/fr/blog/article/webinaire-pfas
PFAS zijn uiterst stabiele organische verbindingen die worden gebruikt voor hun vochtafstotende en temperatuurbestendige eigenschappen. Hun chemische duurzaamheid leidt echter tot een zorgwekkende verspreiding in het milieu. Deze stoffen zijn te vinden in verschillende industriële en huishoudelijke sectoren (textiel, cosmetica, blusschuim, enz.) en vormen een grote uitdaging op het gebied van behandeling en regelgeving.
PFAS verontreinigen oppervlakte- en grondwater, de bodem en levende organismen, met aantoonbare schadelijke gevolgen voor de menselijke gezondheid.
De kwantificering van PFAS gebeurt volgens strikte protocollen om verontreiniging te voorkomen.
Het transport en de bewaring van monsters zijn aan regels onderworpen om hun integriteit te bewaren. Tijdens het transport moet het monster bij minder dan 10°C bewaard worden, alvorens het bij 4°C of -20°C op te slaan.
In Wallonië vallen PFAS voornamelijk onder de Kaderrichtlijn Water, waarin strenge milieunormen (MKN) zijn vastgelegd. Hoewel industriële lozingen van PFAS nog niet aan expliciete normen zijn onderworpen, verbieden milieuvergunningen al wel de in Europese teksten vermelde gevaarlijke stoffen.
In 2025 is regionale monitoring gepland. Meer dan 6700 bedrijven zijn geïdentificeerd als potentiële vervuilers. Na deze campagne zullen specifieke emissiegrenswaarden worden opgelegd, rekening houdend met de best beschikbare technieken en de kenmerken van het milieu waarin ze terechtkomen.
De huidige oplossingen omvatten actieve kool, ionenwisselaarhars, membraantechnieken, geavanceerde oxidatie en verschillende experimentele technologieën. We maken graag van de gelegenheid gebruik om hieronder een van deze veelbelovende experimentele technologieën toe te lichten.
IBA (Ion Beam Applications), een toonaangevend Belgisch bedrijf op het gebied van het ontwerp en de productie van deeltjesversnellers voor gebruik in de medische wereld, heeft zijn werkterrein verruimd mede dankzij zijn Discovery Lab. In het kader van verschillende projecten in Wallonië zet het bedrijf zijn knowhow nu in voor milieudoeleinden, om in water en in de bodem aanwezige persistente organische verontreinigende stoffen, zoals PFAS, te verwijderen. Stéphane Lucas, CIO bij IBA, legde de ins en outs van deze innovatieve aanpak uit.
IBA werd meer dan 35 jaar geleden opgericht en is toonaangevend in zijn vakgebied. De op deeltjesversnellers gebaseerde technologieën worden gebruikt voor het diagnosticeren en behandelen van kanker, maar ook voor industriële activiteiten zoals sterilisatie.
Op basis van deze expertise is IBA beginnen nadenken over andere mogelijke toepassingen voor zijn technologie, vanuit zijn eigen Discovery Lab. Dit laboratorium staat onder leiding van Stéphane Lucas en werkt samen met een reeks academische en industriële partners om oplossingen te ontwikkelen voor milieu-uitdagingen (behandeling van PFAS, CO2, dioxines en microplastics). In deze context heeft het bedrijf twee of drie jaar geleden aangetoond dat elektronen met hoge intensiteit kunnen helpen bij de vernietiging van permanente verontreinigende stoffen, waaronder PFAS (per- en polyfluoralkylverbindingen) die in water en bodem worden aangetroffen.
Zo ontstonden de vragen: was het mogelijk om met PFAS vervuild water te behandelen met elektronen en was het mogelijk om met PFAS vervuilde filtermaterialen te regenereren? Het antwoord was ‘ja’ in beide gevallen. Kortom, met de Rhodotron elektronenversneller is het vernietigen van rest-PFAS in filtratiematerialen geen probleem, wat enorme nieuwe mogelijkheden creëert op dit gebied. Bovendien is deze technologie duurzaam (geen afval) en lijkt ze financieel concurrerend met een verbrandingssysteem.
Op basis van deze vaststelling volgt IBA een drieledige strategie. Ten eerste het optimaliseren van de omstandigheden waaronder de Rhodotron wordt gebruikt om de vernietiging van PFAS te maximaliseren. Dit wordt bereikt door experimenteel werk en modellering van de fysicochemische aspecten van de vernietiging.
Ten tweede de ontwikkeling van industriële partnerschappen met privé- en overheidsbedrijven in Wallonië om deze formules toe te passen op reële milieustalen (water opgepompt uit rivieren of grondwater, actieve koolfilters, enz.). Er dient opgemerkt te worden dat deze technologie niet alleen PFAS elimineert, maar ook andere microverontreinigingen zoals pesticiden.
Ten derde de oprichting van een PPP, met als doel het opzetten van een industriële demonstrator om de relevantie en prestaties te beoordelen van elke innovatieve technologie voor het filteren en vernietigen van resistente organische verontreinigende stoffen. In die zin staat het project open voor andere partners, al dan niet uit het buitenland.
Deze laatste twee initiatieven worden ontwikkeld in samenwerking met het Waalse Gewest en moeten niet alleen een antwoord bieden op de milieuproblematiek, maar ook nieuwe markten openen voor de bestaande technologieën van IBA.
Met de technologie van deeltjesversnelling toegepast op de verwijdering van persistente organische microverontreinigingen, begint IBA aan een opwindend en veelbelovend nieuw avontuur. Niemand anders heeft zo’n krachtige elektronenversneller en zo’n uitgebreide knowhow.
Door Michel Hanoulle
Foto: IBA
