DOSSIER  
Aquarama 86 – december 2019

Hergebruik tachtig procent afvalwater voor procestoepassingen

Streven naar maximaal waterhergebruik is sinds enkele jaren ‘hot’ in de voedingsindustrie, maar sommige bedrijven vertolken op dat vlak een pioniersrol. Zo is Pasfrost, een diepvriesgroentebedrijf uit West-Vlaanderen, daar al zowat twee decennia intens mee bezig. Sinds 2018 is er een gloednieuwe installatie in gebruik die toelaat om liefst 80 procent van het afvalwater te hergebruiken voor procestoepassingen. Alexander Wallays (Pasfrost) en Michel Danau (Veolia Water Technologies) lichten het hoe en waarom toe.

Pasfrost is het geesteskind van de familie Lafaut. Gestart onder landbouwer Henri Lafaut, combineerde de tweede generatie (zoon Patrick) dat met de productie van diepvriesgroenten. Sinds de derde generatie (Vincent, Anne en Véronique Lafaut) het bedrijf leidt, ligt de klemtoon volledig op de diepvriesgroenten. Pasfrost profileerde zich altijd als een trendsetter in het gebruik van nieuwe technologieën. De toonaangevende speler uit Passendale zet al sinds de eeuwwisseling in op hergebruik van gezuiverd afvalwater.

Vrijwillige investeringen

“Eind jaren negentig werd hier al een waterzuivering gebouwd, die gefaseerd werd uitgebreid volgens onze groei”, vertelt Alexander Wallays, verantwoordelijke voor de waterzuivering. “We hebben daar altijd heel bewust in geïnvesteerd omdat we duurzaamheid belangrijk vinden. Op het vlak van waterhergebruik doen we dat vrijwillig en zonder verplichtingen. Ook op productievlak maken we steevast gebruik van de nieuwste technieken.”

De installatie kan een debiet van liefst 250 m³/h en 80 ton COD per dag aan. Momenteel verwerkt ze gemiddeld 150 à 170 m³/h. “Het gaat om de grootste anaerobe installatie in de Belgische voedingsindustrie”, aldus Michel Danau van Veolia Water Technologies.

“De vorige installatie werd te klein en stond eigenlijk ook letterlijk een productie-uitbreiding in de weg. Daarom werd die volledig ontmanteld en is op een andere plaats op onze site heel wat ruimte voorzien voor de gloednieuwe infrastructuur, waarvoor we aanklopten bij Veolia Water Technologies”, vervolgt Alexander Wallays.

Anaerobie

Het water gaat eerst over een DAF-voorzuivering. “Die stap is nodig omdat de concentratie aan zwevende stoffen in het afvalwater erg variabel is, in functie van de groente die wordt behandeld. We gebruiken namelijk water in elke fase van ons productieproces: bij het wassen, ontstenen, stoomschillen, versnijden, verpompen, noem maar op. Op onze blancheerinstallatie maken we zelfs gebruik van een intern circuit voor waterrecuperatie”, zegt Alexander Wallays.

Stap twee is een anaerobe installatie van liefst 9000 m³, wat nodig is om de 80 ton COD aan te kunnen. “Een anaerobie laat de gebruiker ook toe om biogas te produceren”, zegt Michel Danau. “Dat biogas wordt nu grotendeels gebruikt voor het verwarmen van het afvalwater, zodat de temperatuur hoog genoeg is (minstens 30 °C) om het anaerobe proces stabiel te laten verlopen. Zeker in Vlaanderen wordt een anaerobie altijd gevolgd door een aerobe installatie, omdat een anaeroob systeem niet volstaat om de vuilvracht dermate te verwijderen dat het water aan de (lozings)normen voldoet.”

Klassiek en modern

In de aerobe zuivering gebeurt de verdere aerobe oxidatie met doorgedreven stikstofverwijdering.

Als er compacter moet worden gebouwd, valt de keuze doorgaans op een MBR, die toelaat om de slibconcentratie te verhogen. Bij Pasfrost was dat geen noodzaak omdat er voldoende ruimte beschikbaar was, waardoor het slib gewoon kan bezinken en daar geen energie(kost) voor nodig is.

Na een anaerobie heb je een verhouding van ongeveer COD/N=8/1 nodig voor een optimale stikstofverwijdering. “Bij Pasfrost hebben we evenwel ook de mogelijkheid voorzien om hier op termijn een nieuw procédé aan te koppelen. Het gaat over Anita Mox (zie kader), een proces dat toelaat om naar een 1/1 verhouding tussen COD/N te gaan”, aldus Michel Danau.

Hergebruik-filtratie

Na de aerobe behandeling komt het effluent terecht in een nabezinktank, waarna de technieken voor waterrecuperatie beginnen. “Eerst is dat een zandfiltratie als micro-voorfiltratie, vervolgens gebeurt de ultrafiltratie. In dit geval hebben we daarbij gekozen voor ondergedompelde membranen, deze geven een ruimere werkingsmarge voor wisselende turbiditeit en zwevende stoffen. Bijkomend zijn er minder CIP’s (Cleaning in Place) nodig, waardoor Pasfrost hiervoor minder chemicaliën nodig heeft en het de operationele kosten kan beperken”, vervolgt Michel Danau.

Vervolgens gaat het water naar de RO voor het ontzoutingsproces, de tweede membraanbarrière die ook nodig is om restkiemen te verwijderen. “Na de RO wordt het water gebufferd, om nadien een uv-desinfectie te ondergaan”, pikt Alexander Wallays in. “Bewust kozen we voor deze stap een behandeling zonder chemicaliën (chloor), omdat dit een residu op de groenten zou kunnen achterlaten (chloraten). Dat is van cruciaal belang om ook aan de voedingsnormen in binnen- en buitenland te voldoen, want een groot deel van onze productie is bestemd voor export.”

Momenteel bereikt Pasfrost een hergebruikcapaciteit van 125 m³/h, alles wordt maximaal hergebruikt. Alleen het concentraat dat overblijft na de RO wordt nog geloosd. “Aangezien we 80 procent van ons afvalwater recupereren, hebben we geen stadswater meer nodig als proceswater. We maken vooral gebruik van regenwater en ondiep grondwater. Bovendien hebben we al een grote buffer aangelegd, waardoor we gewapend zijn tegen periodes van droogte die jaarlijks terugkomen.”

Vergisting

Dat Pasfrost op elk moment aan de toekomst denkt, blijkt uit de plannen die het bedrijf koestert om op termijn een eigen vergister te plaatsen. “Nu gaat het primair slib en het slib van de WZI nog naar een externe vergister, maar van zodra het rendabel wordt is de ruimte voorzien om in een eigen vergister te investeren”, besluit Alexander Wallays.

De installatie voor hergebruik functioneert sinds 2018. “Veolia Water Technologies begeleidde Pasfrost via een EPC-contract (engineering, procurement en contracting). Het bedrijf had de vrijheid om bij de selectie van leveranciers bepaalde eigen klemtonen te leggen. We hebben de werf nauwkeurig opgevolgd, tot en met de oplevering. Op simpel verzoek kunnen we ook sleutel-op-de-deurprojecten verzorgen”, aldus Michel Danau.

Door Bart Vancauwenberghe

Foto’s Pasfrost

www.pasfrost.be

www.veoliawatertechnologies.com

Anita Mox

Anita Mox is een proces op basis van de Anamox-bacterie, een traag groeiende bacterie op een vaste drager die stikstof met een aanzienlijk lagere koolstofbron omzet. Het procedé leidt tot minder slibproductie en kleinere aerobe reactoren, de anaerobie kan daardoor 20% meer biogas produceren. “Op dit moment staat deze methode evenwel nog niet op punt voor mainstreamtoepassingen”, stipt Michel Danau aan. “Bovendien heeft Anita Mox een stabiele voeding nodig, terwijl die aanvoer bij Pasfrost aanzienlijk schommelt omwille van de groenteseizoenen. Eenmaal er meer ervaring is en Anita Mox op punt staat, zal het de klassieke aerobe stikstofverwijdering aanvullen. Ik ben ervan overtuigd dat deze technologie op termijn even relevant zal worden als de klassieke nitrificatie/denitrificatie.”