DOSSIER
Aquarama 85 – september 2019
Zoeken naar beter kader voor hergebruik van regenwater
De waterkringloop sluiten, of ten minste zo verstandig en duurzaam mogelijk met water omgaan, staat almaar hoger op de waardeladder van heel wat bedrijven. Een mogelijkheid die daarbij vaak nog onderbelicht blijft, is het hergebruik van regenwater. “Ten onrechte”, vindt Mathieu Bossuwé, senior project engineer bij Epas. “Zeker in bepaalde situaties kunnen recuperatie en hergebruik van regenwater interessanter zijn dan de keuze voor andere bronnen van waterbevoorrading.”
Regenwaterhergebruik is een optie die bedrijven wel eens overwegen, maar die in de praktijk nog relatief weinig toepassing geniet. Dat heeft verschillende oorzaken.
“Ten eerste zijn drinkwater en grondwater nog steeds vrij goedkoop”, weet Mathieu Bossuwé. “Dat zorgt ervoor dat heel wat industrieën vasthouden aan de klassieke vormen van waterbevoorrading. Bovendien hoeven ze zich over de kwaliteit ervan geen zorgen te maken, want de waterleveranciers en de overheid zijn verplicht om die goede kwaliteit te bieden. Ten tweede vergt het bepaalde investeringen om naar regenwater over te schakelen. Je kan daar wel een ‘Ecologie +’-premie voor krijgen, maar die vertegenwoordigt maximum 50 procent van de totale financiële inspanning. Ook via ‘Open Call’-projecten kan je in principe financiële steun verkrijgen, hopend dat je bij de happy few behoort.”
Membraanaantasting
Toch is drinkwater zeker niet altijd zaligmakend als bron van proceswater. “In heel wat gebieden ligt de hardheid van het drinkwater vrij hoog. Dan moeten ondernemingen vooraf investeren in onthardingstechnieken, zodat het water geschikt is om bijvoorbeeld als stoomketelwater of koelwater te worden gebruikt. Een van de technologieën die baat heeft bij een goede ontharding, is omgekeerde osmose. Het hoge calciumgehalte in drinkwater is immers niet bevorderlijk voor de levensduur van de membranen. Toepassing van regenwater elimineert dergelijke kwestie: het is vrij zacht en zo goed als chloorvrij. Wetend dat chloor zeer agressief is voor de membranen, speelt ook dat laatste aspect in het voordeel van regenwater.”
“Als de waterzuiveringsinstallatie er (nog) niet is, of bedrijven lozen afvalwater op de riolering, dan is recuperatie van regenwater wel een optie.”
De kostprijs is wat veel bedrijven momenteel nog tegenhoudt om sterker in te zetten op regenwaterhergebruik. “Het is logisch dat bedrijfsleiders in eerste instantie kijken naar de waterprijs per kubieke meter. Regenwater scoort op dat vlak (nog) niet zo goed, door een momenteel nog vrij lage return on investment. Daar tegenover staat dat veel ondernemers meegaan in het ‘fit for purpose’-verhaal, waarbij ze voor specifieke processen de waterkwaliteit gebruiken die nodig is. Lang niet voor elke activiteit is water van drinkwaterkwaliteit nodig.”
Een van de grootste kostenposten van regenwater is de nodige opslagruimte. “Je hebt een bepaalde buffercapaciteit nodig, onder meer om droogteperiodes te overbruggen. Zo’n buffer neemt plaats in, en die is niet altijd beschikbaar. Als de buffer bovendien ondergronds moet worden voorzien, stuwt dat de investeringsprijs verder de hoogte in.”
Afvalwater versus regenwater
Talrijke industrieën zetten tegenwoordig in op het hergebruik van hun afvalwater, via een eigen installatie die het gezuiverde afvalwater weer omzet in proceswater. “Op zich is dat een goede tendens, die vaak een eerste stap is voor bedrijven om de waterkringloop helemaal te sluiten. Als de waterzuiveringsinstallatie er (nog) niet is, of bedrijven lozen afvalwater op de riolering, dan is recuperatie van regenwater wel een optie. Dat geldt zeker als de bedrijfssite er zich anders niet toe leent om regenwater te laten infiltreren.”
Het inzetten van gezuiverd afvalwater als proceswater ligt momenteel nog altijd vrij gevoelig in bepaalde sectoren, zoals de voedings- en drankenindustrie (Food & Beverage). “Er bestaat daarom soms een breder draagvlak om regenwater in te zetten. Door de technologische evoluties van de voorbije jaren zijn voldoende technieken beschikbaar om regenwater op te zuiveren tot drinkwaterkwaliteit, die ook in ‘Food & Beverage’-toepassingen als proceswater kan worden ingezet.”
Ook om marketingredenen is het interessant om regenwater te hergebruiken. “Tegenwoordig wil elk bedrijf wel een groen imago en aantonen dat het inspanningen levert om het klimaat te sparen. Nu dat besef ook bij de consumenten helemaal is doorgedrongen, kan dat bij ondernemers de zin om te investeren in groene technieken voort aanwakkeren”, besluit Mathieu Bossuwé.
Door Bart Vancauwenberghe
Foto’s Epas
Advies op maat
Het vraagstuk voor welke aanpak men dan wel moet kiezen, is iets wat heel wat bedrijfsleiders en operationeel verantwoordelijken bezighoudt. “Het is onze taak om hen daarbij te ondersteunen”, vervolgt Mathieu Bossuwé. “In functie van de specifieke activiteit, de ligging, de bronnen van waterbevoorrading,… kijken we welke waterbesparende maatregelen zoal mogelijk zijn en hoe een bedrijf de waterkringloop kan sluiten. Uiteraard streven we daarbij naar een zo laag mogelijk kostenplaatje en een zo hoog mogelijk rendement. Als een bedrijf kiest voor recuperatie van regenwater, kunnen we door modellering vrij nauwkeurig bepalen welke buffercapaciteit nodig is om de watercontinuïteit te garanderen. We kunnen ook instaan voor een gedetailleerde engineering van het bufferbekken en van de zuiveringstechnieken. Simulatie op laboschaal laat toe in de studiefase beter te evalueren welke impact en rendement de gekozen technieken zullen hebben in de praktijk.”